De voorbije weken was er in de media opvallend veel heisa over allerlei thema’s in het onderwijs. Kan de thuistaal een rol spelen in de klas? Mag het klasgemiddelde nog op het rapport? Hoe komt het dat het niveau voor begrijpend lezen zo dramatisch is gedaald? Wordt het basisonderwijs nog steeds zo stiefmoederlijk behandeld?

Op die twee laatste vragen gaan we hier kort in. Niet omdat de andere vragen onbelangrijk zijn, wel omdat het bij die laatste nodig is om het systeem zelf eens kritisch te bekijken.

Begrijpend lezen onder druk door overbevraging

In de PIRLS-testen scoren tienjarige leerlingen van het lager onderwijs 22 punten slechter dan tien jaar geleden. Dit is een zorgwekkende evolutie, maar is ze echt zo verrassend als vele onderwijsspecialisten beweren? Wie met zijn twee voeten in het onderwijsveld staat, kijkt niet raar op van dit resultaat. Onderwijzers geven al lange tijd aan dat ze overbevraagd en onderbemand zijn om de diversiteit van hun klasgroep aan te kunnen.
Waar de leerling met een specifieke zorgvraag vroeger de uitzondering was, moet de onderwijzer vandaag een boekhouding bijhouden van alle leerlingen die een aparte aanpak vragen. Van bij de start van het inclusiedebat heeft ACOD Onderwijs zich voorstander getoond van meer inclusie in het onderwijs, maar dat mocht voor ons niet ten koste gaan van de andere leerlingen. Het heeft er nu alle schijn van dat dit wel het geval is.
Bijkomende omkadering is dus nodig. Die moet toelaten dat enerzijds de klasgroepen kleiner worden en anderzijds de zorgteams uitgebouwd worden. Zo krijgen alle leerlingen waarop ze recht hebben, namelijk kwaliteitsvol onderwijs met voldoende uitdagingen voor ieder van hen.
Wereldvreemde onderzoekers grijpen deze resultaten aan om te pleiten voor masters in het basisonderwijs, omdat er nood is aan – we citeren professor Bieke De Fraine van de KU Leuven in Het Laatste Nieuws van 6 december – ‘sterke persoonlijkheden’. Deze koppeling van persoonlijkheidskenmerken aan een behaalde titel of graad is veruit het grofste standpunt dat we in deze discussie gehoord hebben. Er zijn echt wel andere prioriteiten in ons basisonderwijs. Nancy Libert maakt dat elders op deze bladzijden duidelijk.

Niet enkel directeurs basisonderwijs verdienen meer aandacht

In hetzelfde onderwijsniveau zijn de directeurs erin geslaagd om in de diverse media de nodige aandacht te krijgen voor hun problemen. Dat dit op sommige momenten bij het karikaturale af was, zullen we maar met de mantel der liefde bedekken. De noden van de directeurs zijn groot en er wordt terecht over geklaagd. Als vakbond hebben wij ook oog voor de arbeidsomstandigheden van de directeurs, maar wij zijn tegelijkertijd niet blind voor de noden van andere personeelsgroepen.
Dat sommige koepels op de kar van de directeursverenigingen zijn gesprongen en trachten om in het kader van de cao-besprekingen specifieke maatregelen door te voeren voor de directeurs, zullen wij niet aanvaarden. Het budget van 1,1 procent werd vrijgemaakt naar aanleiding van het eisencahier waarin de vakbond voor een koopkrachtverhoging voor iedereen gaat. Alleen op die manier kan onze sector gelijke tred houden met de privé. Dat dit budget nu gerecupereerd zou worden door de koepels om de verzuchtingen van de directeurs in te vullen, is onbespreekbaar.
ACOD Onderwijs wil deze discussie wel voeren in het kader van het loopbaandebat, meer bepaald in de werkgroep schoolleiderschap. Tot nu toe waren het net de vertegenwoordigers van de schoolbesturen die deze werkgroep niet zagen zitten. Dit kan ons er niet van weerhouden om de gesprekken ernstig en gedegen te voeren. Het is evident dat deze maatregelen uiteindelijk zullen moeten kaderen in het bredere actieplan voor het basisonderwijs. Het spreekt voor zich dat daarin ook ruimte moet zijn om de arbeidsomstandigheden van het onderwijzend personeel in het basisonderwijs te verbeteren.
Tot slot moeten we aangeven dat minister Crevits momenteel de bespreking van de cao beperkt tot de koopkrachteisen van de vakbonden en enkel het thema van de startende leraar bijkomend op de agenda heeft geplaatst. De onderhandelingen over de koopkracht verlopen tussen de minister en de vakbonden. Als het over de startende leraar gaat, schuiven de koepels en GO! mee aan de onderhandelingstafel en dat maakt de besprekingen vaak niet eenvoudiger. Wij zijn sowieso van plan vaart te zetten achter de werkgroep over de koopkrachtmaatregelen, zodat we zo spoedig mogelijk een cao kunnen afsluiten.

raf.deweerdt@acod.be