Op 3 april kregen de medewerkers van De Lijn te horen dat zij helden zijn omdat zij doen wat de overheid hen vraagt, namelijk blijven werken in deze moeilijke omstandigheden. Om de fierheid te tonen, bedankte De Lijn hen met een t-shirt met de slogan ‘Zorg voor mekaar, wij zorgen voor vervoer’ en daarbij de vraag dit aan te trekken bij de uitvoering van de dienst. Wij verwachten echter meer dan symboliek.

De personeelsleden van De Lijn hebben zich de afgelopen weken wel honderden keren afgevraagd of er wel genoeg voor hen is gezorgd. Heeft de werkgever hen wel voldoende beschermd? Vanaf wanneer kan iemand zich erbij neerleggen om in de ‘tijdelijke werkloosheid wegens overmacht’ te verzeilen?

Het bedrijf volgde de richtlijnen van de overheid, richtte een crisiscentrum in, onderhield dagelijkse contacten met de vakbonden voor een update van de reeds genomen maatregelen en stelde zich open voor input vanop de werkvloer.

Maar waar het schoentje altijd knelt, is het grote verschil tussen de plannen enerzijds en de uitvering anderzijds. Dat veroorzaakt spanningen.

Verwarring bij toepassing maatregelen

In de praktijk zagen we leidinggevenden die blijkbaar niet op de hoogte waren van alle maatregelen en anderen die ondanks de strikte richtlijnen er vrije interpretaties op nahielden. Uiteraard leidde dit tot paniekreacties. De directie schrapte bovendien de syndicale vrijstellingen en gaf hevige kritiek op het feit dat delegees op het terrein aanwezig zijn voor naar hun mening ‘onnodige verplaatsing en aanwezigheid’. Zicht op de toestand op het terrein is voor ons echter van cruciaal belang.

Het ontbreken van voldoende beschermingsmiddelen en snelle ingrepen voor het bewaren van de veilige afstand, duurde voor ons te lang. Daarom ondernamen we zelf actie door te adviseren reizigers niet meer vooraan te laten opstappen. We moesten bovendien zelf in het bedrijf op zoek gaan naar afspanningslinten voor de stuurpost.

Waar is het effectief personeelsbeleid?

Gelijktijdig liep het ziektecijfer in alle personeelscategorieën op en nam het reizigersaantal drastisch af. Vandaag is het aantal gebruikers van tram en bus met 90 gedaald. De Lijn paste haar vervoeraanbod dan ook aan, sloot bepaalde diensten (Lijnwinkels), de rijschool en de belbusservice. Als gevolg hiervan plaatste De Lijn 200 van de 8000 personeelsleden in tijdelijke werkloosheid. Dat aantal zal wellicht nog stijgen.

Volgens de ACOD was de directie niet creatief genoeg om de betrokkenen een alternatieve taak te laten uitvoeren. Er is immers werk genoeg.

Voor de bedienden werd het thuiswerk maximaal gefaciliteerd. Bij de technische diensten ontbreekt het hierdoor aan leidinggevenden. Zij zijn nergens nog op het terrein te bespeuren. Nochtans moeten zij nauwlettend erop toezien dat de ‘plannen specifiek voor techniekers’ worden uitgevoerd zonder enig gezondheidsrisico. De moeizame doorstroom van informatie zorgt ervoor dat de technici zich aan hun lot overgelaten voelen. De ACOD eiste daarom een dringende interventie door de directie Techniek.

De Lijn wil niet in de portemonnee tasten

Op 26 maart was er ondernemingsraad. De ACOD vroeg een compensatie tot 100 procent voor het verloren inkomen wegens technische werkloosheid en een gelijkwaardige vergoeding boven op het loon voor het personeel dat is blijven werken en alle dagen zijn/haar nek blijft uitsteken.

De Lijn schermde meteen met het argument dat de loonnorm niet mag overschreden worden en dat er al een maximale invulling van de 1,1 procent koopkrachtverhoging is gegeven via de sociale programmatie. Dit is onzin, want door de huidige verschuivingen van de personeelskost van De Lijn naar zowel de mutualiteiten als de werkloosheid, zal er op het exploitatiebudget 2020 financiële ruimte over zijn waaruit zij kan putten.

Steeds meer private ondernemingen gaan over tot een eigen opleg voor een gewaarborgd maandloon voor hun medewerkers. Wat in de privé kan, dat kan ook in de openbare dienst!

De vraag blijft dus: zijn de personeelsleden van De Lijn nog steeds die helden waarvoor de overheid een materiële vorm van waardering wil opbrengen?

Rita Coeck

Meer duidelijkheid

Bij het verschijnen van dit artikel is er een zekere routine op gang gekomen. Er zijn reinigingskits op de voertuigen. Er bestaan nu duidelijke, afdwingbare richtlijnen over de te bewaren afstand en het maximaal aantal reizigers, acht per voertuig. Er kwamen instructies en duidelijke pictogrammen voor waar passagiers veilig kunnen plaats nemen.