De nieuwjaarsrecepties waren net achter de rug, de nieuwjaarswensen galmden nog in de wandelgangen en plots gebeurde iets wat niemand had durven denken: een pandemie brak uit en op 13 maart 2020 volgde een lockdown voor het gehele land. Het coronavirus verklaarde niet alleen de oorlog aan onze fysieke gezondheid maar ook aan ons psychosociaal welzijn, zowel professioneel als privé.

De media slaan ons al maanden om de oren met de cijfers van het aantal besmettingen en het aantal overlijdens. Die cijfers vallen zeer te betreuren. Het blijft echter relatief stil over de psychosociale impact, de weerslag op het psychisch welzijn van iedereen die werkt in de frontlinie. Het personeel dat plots een ongekende vijand leert kennen waartegen geen middel opgewassen is. Zorg dragen voor uw patiënten, u met hart en ziel verantwoordelijk voelen en dan lijdzaam moeten toezien hoe de pandemie toeslaat. De machteloosheid die men dan voelt kan wraakroepend zijn. De zorgsector kampt al lange tijd met een personeelstekort en een daardoor stijgende werkdruk. Het energiepeil en de motivatie van het personeel blijven, maar de situatie leidt tot burn-out door het gebrek aan personeel en middelen.

Waar kan je terecht voor hulp en ondersteuning?

De overheid lanceerde ondertussen enkele websites waar men terecht kan voor hulp en ondersteuning. Het Centrum voor Crisispsychologie van Defensie en de FOD Volksgezondheid hebben ook een webinar online gezet over de psychosociale belasting van zorgpersoneel en preventiestrategieën om die te beperken (https://www.health.belgium.be/nl/webina-cpc). Op onze website www.acodlrb.be staan de belangrijkste websites opgesomd met bijbehorende link.

Men mag echter niet uit het oog verliezen dat een werkgever de wettelijke verplichting heeft in te staan voor het welzijn van zijn werknemers. Risicoanalyses uitvoeren en het personeel voorzien van de nodige persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen is een van zijn taken.

Op de werkvloer kan het personeel dikwijls een steun vinden bij de collega’s. De vertrouwenspersoon kan ook een klankbord bieden. De vertrouwenspersoon is bovendien gebonden aan geheimhouding.

Een afspraak maken met de preventieadviseur-arbeidsarts van de externe dienst behoort ook tot de mogelijkheden. Vele externe diensten voor preventie en bescherming op het werk hebben naast de vertrouwde psychosociale risicoanalyse nu ook een op corona afgestemde psychosociale risicoanalyse die de werkgever kan laten uitvoeren.

Welzijn op het werk is verantwoordelijkheid van allen

Het comité voor preventie en bescherming op het werk heeft als opdracht actief bij te dragen tot het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. Het heeft de taak het preventiebeleid mee te helpen opstellen, uitvoeren en evalueren. De bevoegdheden van het comité werden in 1999 vastgelegd en staan vermeld in de codex over het welzijn op het werk. Het comité zal dus een actieplan moeten opzetten met het oog op een maximale bescherming tegen de verspreiding van het coronavirus op de werkvloer. Militanten en afgevaardigden die zetelen in dit comité werken mee aan dit actieplan.

Eind augustus trokken de sociale partners binnen de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk aan de alarmbel over de wijze waarop de besluitvorming verloopt met betrekking tot preventie van virusoverdracht via het werk. Ze riepen op tot een vlottere coördinatie van de verschillende maatregelen in de strijd tegen het coronavirus en vestigden de aandacht op de rol die de preventieadviseurs-arbeidsartsen zouden moeten opnemen.

De werkgever, de preventieadviseur, de hiërarchische weg, de externe dienst, de militant in het comité: iedere actor in het welzijnsbeleid heeft zijn rol. Het welzijnsbeleid maakt deel uit van een dynamisch risicobeheersysteem en is een algemene verplichting voor de werkgever. Voor meer informatie over de rol van de militant of afgevaardigde in het comité voor preventie en bescherming op het werk kunt u altijd terecht bij uw gewestelijk bestendig secretaris.

Willy Van Den Berge, Kristof Dupon